Kan aandachtig design rust bieden in roerige tijden? Van kleine troost in oorlogstijd en kalmerende verlichting tot eerste hulp bij een onrustige ademhaling.

Publicatie: Volkskrant Magazine, 8 maart 2025. Tekst: Joline van den Oever.

‘Nee, onze familie is nooit veilig’, is het antwoord op de naïeve vraag die ik stel aan twee Oekraïense ontwerpers terwijl ik hun ‘Wooden Stacking Pebbles’ door mijn handen laat glijden. Dasha en Max Sheika, partners in liefde en werk, vertellen hoe ze zich als architectuurstudenten al voor de oorlog in Nederland vestigden. De houten stenen die ze onder de naam Balanced Company in hun thuisland laten produceren, zijn hun manier om op afstand – excuseer de inkopper – een steentje bij te dragen.

Gemodelleerd naar de stenen die het stel vond op het Griekse eiland Lefkada zijn de houten varianten dankzij 3D-scans een-op-een kopieën van de echte stenen die door weer, wind, zand, golven en water hun vorm hebben gekregen. Het voelt bijna bevredigend om de gepolijste houten kiezels, als een soort onkneedbare stressbal, een tijdje in je handpalm te laten ronddraaien.

Om de gladheid van een echte kiezel te benaderen doorgaat het Europese beukenhout vijf stadia van handmatige en machinale bewerking, waarna de ‘Wooden Stacking Pebbles’ afgewerkt worden met een laag plantaardige olie. Volgens de biofilische designprincipes die het stel aanhangt, moeten de houten stenen de natuur naar binnen halen. Tegelijkertijd hopen ze dat de set van tien houten stenen in roerige tijden een broodnodig moment van mindfulness biedt, want wie weleens een torentje van kiezels heeft geprobeerd te bouwen, weet dat dit enige aandacht en geduld vergt.

Om terug te geven aan hun thuisland, gaat een deel van de opbrengst van Balanced Company naar herbebossingsprogramma Mama Plant A Tree. Deze organisatie plant nieuwe bomen in thuisland Oekraïne en spaart voor een ontmijningsmachine, met als toekomstwens het creëren van groene gebieden waar veilig doorheen gewandeld kan worden, zonder dat er nog verdwaalde landmijnen op de loer liggen.

Breathing Light

Voor wie een kalmerende wandeling in de natuur (tijdelijk) geen optie is, bestaat er doordacht design dat een soortgelijke rustgevende ervaring kan geven. Zo liep ik tijdens de drukbezochte Dutch Design Week tegen de Breathing Light aan, die als onderdeel van de expositie Objects for Wellbeing een moment van pauze creëerde. De langzaam bewegende, gekleurde lichtbollen van de Breathing Light manen je tot kalmte. Wie mee-ademt met de trage bewegingen kan een gehaaste ademhaling vertragen.

Ontwerpers Alissa van Asseldonk en Nienke Bongers lieten zich inspireren door elementen uit de aandachtshersteltheorie van psychologen Stephen en Rachel Kaplan. Zij stellen dat visuele componenten uit de natuur, denk: wuivende bladeren, kabbelende beekjes en zonsondergangen, een heilzame uitwerking hebben op het brein.

Slaaprobot

Naast deze visuele aandachtsoefening zijn er ook tactiele hulpmiddelen op de markt die kunnen bijdragen aan een bewuste ademhaling en daarmee een ontspannen staat van zijn. Zo kunt u uzelf al knuffelend in slaap ademen op het ritme van de Nederlandse Somnox-slaaprobot. Met het zachte apparaat tegen het lijf gedrukt, is het de bedoeling dat u als vanzelf het ademtempo aanneemt van dit bewegende kussen.

Ook het Belgische Moonbird bedacht een apparaatje dat kan assisteren als ademcoach. Passend in de palm van uw hand, geeft de bewegende buik van dit mechanische vogeltje het ritme aan waarop u uw ademteugen kunt afstemmen. Adem in terwijl het apparaat uitzet en adem weer uit zodra de Moonbird inkrimpt. Dat zou zomaar een handige manier kunnen zijn om weer tot rust te komen. Bijvoorbeeld wanneer het eerdergenoemde stapeltje van Wooden Stacking Pebbles na vele pogingen van stapelen in elkaar stort en u, heel mindful, weer opnieuw kunt beginnen.

Te koop

‘Wooden Stacking Pebbles’, set van tien, € 89.
balancedcompany.nl

‘Breathing Light’, prijs op aanvraag (maar met drie nullen).
alissanienke.nl

‘Somnox’-slaaprobot, uit te proberen voor € 35 per maand of (gedeeltelijk) vergoed met sommige aanvullende zorgverzekeringen.
somnox.com

‘Moonbird’-ademhalingstoestel, € 179.
moonbird.life