Met de lente op komst lonkt de voorjaarsschoonmaak. En dat kan nu ook schóón-schoon: zonder vervuilende wegwerpflessen en chemicaliën. Het aantal milieubewuste schoonmaakmerken groeit.

Tekst: Joline van den Oever Publicatie: Volkskrant Magazine, 11 maart 2023.

Heeft u er weleens bij stilgestaan dat 80 procent van de gemiddelde fles vloeibare allesreiniger uit water bestaat? Ik niet, totdat ik tijdens de Graduation Show van de Eindhovense Design Academy in 2017 tegen het afstudeerwerk van Mirjam de Bruijn aan liep. Met haar concept Twenty maakte ze inzichtelijk hoe de actieve 20 procent van het schoonmaakmiddel uit een capsule kan bestaan, die thuis aan te lengen is met de overige 80 procent kraanwater. Zo wordt vervuilend transport van grote volumes flink teruggedrongen, zijn er minder verpakkingen nodig én het scheelt de consument een hoop gesjouw met flessen. De Bruijn kwam op het idee van aanlengschoonmaak- en cosmeticaproducten door de kleine meeneemcapsules siroop die het merk Karvan Cévitam toentertijd introduceerde, om onderweg in je flesje water te gooien. Haar eigen concept Twenty kwam na jaren van testen niet van de grond, mede door de zoektocht naar aanlengshampoo, die niet de kwaliteit kreeg die ze wilde. Nu, een paar jaar later, lijken talloze merken haar ‘80/20’-concept te hebben nagevolgd, wellicht door de internationale media-aandacht die het kreeg, al zegt ze er zelf bescheiden over: ‘Het hing ook in de lucht.’

Esthetische schoonmaakfles
Reda Jouahri, oprichter van het Nederlandse schoonmaakmerk Kinfill, kwam in 2019 tot een soortgelijk idee bij het zien van het Amerikaanse merk Blueland, dat sinds datzelfde jaar werkt met schoonmaaktabletten. Jouahri koos voor concentraten in glazen 10 ml-flesjes, die vervolgens in de wederom glazen ‘Forever Bottle’ met kraanwater dienen te worden aangevuld. Met Kinfill focust hij ook op de esthetische kant van de schoonmaakfles: in de duurzame supermarkt verbaasde Jouahri zich, mede door zijn achtergrond in de reclamewereld, over een premiumaanbod aan milieuvriendelijke schoonmaakopties, die qua uiterlijk en beleving niet correspondeerden met hun hoge prijskaartje. De glazen sprayflacon van Kinfill heeft een clean (!) uiterlijk en misstaat daarmee niet op het aanrechtblad, terwijl de doorsnee schoonmaakfles doorgaans naar het keukenkastje wordt verbannen.

Wildgroei
Inmiddels zijn er meer aanbieders van ‘aanleng’-schoonmaakmiddelen op de Nederlandse markt, zoals Sophie Green, ZO Schoon en HappySoaps. Zelfs prijsvechter Zeeman doet een duit in het zakje met het concept ‘Zuinig’, bestaand uit een sprayflacon en navullers in poedervorm. Hoewel het terugdringen van overbodige verpakkingen alleen maar is aan te moedigen, waarschuwt Jouahri wel voor een wildgroei aan aanbieders van schoonmaaktabletten: tik ‘cleaning tabs’ in op Chinese webshop Alibaba en er ontvouwt zich een groothandel aan aanbieders. Het is daarmee makkelijk voor ondernemers om een partij tabletten op te kopen en die zelf van een label te voorzien. Maar omdat China een wat lossere regelgeving hanteert als het aankomt op het gebruik van schadelijke chemicaliën, raadt Jouahri aan om enkel met in Europa geproduceerde schoonmaakmiddelen aan de slag te gaan. Of zelfs lokaal; zo staat het lab waar de biologisch afbreekbare concentraten van Kinfill worden gemaakt in Rotterdam.

Probiotisch schoonmaken
Nadenken over milieubewust schoonmaken gaat bij het Belgische Yokuu nog verder dan enkel het besparen van verpakkingen. Bij een flinke poetsbeurt is de heersende moraal dat bacteriën te allen tijde in de kiem gesmoord moeten worden. Maar een steriel schoongemaakte omgeving doodt ook de goede bacteriën, wat volgens Yokuu-oprichter Joris Jansen geen positieve invloed heeft op ons immuunsysteem. Hij breekt daarom sinds eind 2020 een lans voor probiotisch schoonmaken. De Yokuu-schoonmaaktabletten – hier charmant ‘parels’ genoemd – bevatten microben die van nature een reinigende werking hebben. Het gaat hierbij om dezelfde bacteriën die bijvoorbeeld een rottende appel afbreken en daarmee ‘vuil’ tot voedingsstof omzetten. Het idee is dat de ‘positieve bacteriën’ nog tot een paar dagen later doorwerken op de schoongemaakte oppervlakten en in de binnenlucht. Een prettige gedachte om meerdere dagen resultaat te hebben van uw werk. Tijd om aan de slag te gaan dus. Of zoals ze in België zeggen: kuisen maar!

In de schappen

De geuren van Kinfill doen niet onder voor die van een luxe parfumhuis. De glazen ‘Forever Bottle’ wordt aangelengd met biologisch afbreekbaar concentraat. Sprayflacon € 20, navul € 4,95. kinfill.com

In de winkels van Zeeman vindt u de Zuinig-sprayflacons, na te vullen met poeders die goed zijn voor 500ml aan schoonmaakmiddel (€ 1,29). zeeman.com

HappySoaps biedt sprayflacons aan van gerecycled plastic (€ 4,99) met bijbehorende Cleaning Tabs (drie stuks, € 5,99) in kartonnen verpakking. happysoaps.com

De probiotische parels van Yokuu creëren een bruisend effect in de herbruikbare fles die het schoonmaakmiddel vernevelt, zodat het ook in de lucht vliegt. Hervulbare fles met drie parels, € 17,95. yokuu.be

Zo Schoon heeft aanlengbaar schoonmaakmiddel en schuimend handzeep in donkerbruine plastic flesjes met bijbehorende navulzakken. ‘Alles schoon’-startpakket, € 23. zoschoon.nl

Klassieke schoonmaaktips

Citroen
Van kalkaanslag en stickerresten verwijderen tot het neutraliseren van geurtjes en het schoonmaken van de magnetron: het kan met een gehalveerde citroen.

Zuiveringszout
Om de gootsteen mee te ontstoppen, zilver te poetsen, de kattenbak mee schoon te maken.

Azijn
Witte azijn doodt schimmels, extra effectief in te zetten in combinatie met zuiveringszout voor een schuimend effect.

Koffiedik
Om mieren mee op afstand te houden, luchtjes te maskeren, roosters en aangekoekte pannen of uw handen mee te schrobben.