De eerste aflevering van een nieuwe rubriek over het zoeken naar betere, zo duurzaam mogelijke spullen, gaat over het kiezen van een bank. Het liefst een die ook esthetisch de tand des tijds doorstaat.
Tekst: Joline van den Oever Publicatie: Volkskrant Magazine, 5 januari 2023
Kunt u zich uw eerste bank nog herinneren? Grote kans dat deze aanschaf gepaard ging met het verlaten van uw ouderlijk huis. Zelf vertrok ik op mijn 18de naar een studentenkamer, daar hoorde een – voor mij – nieuwe bank bij. Dat werd, onbewust, een duurzame keuze: uit het oogpunt van geldbesparing viel mijn oog op een tweedehands Ikea-bank die ik via Marktplaats voor 80 euro kon ophalen. Ook de tweede bank kwam via dat platform: een hoekbank voor in mijn zelfstandige appartement. Helaas bleek deze flink doorrookt te zijn, getuige de schoonmaakdoekjes die bruin uitsloegen na de eerste grondige poetsbeurt.
Hierna was ik even genezen van het concept tweedehands bank en zo komt het dat ik mijn derde en huidige bank – en daar ben ik niet trots op – een paar jaar geleden kocht bij een betaalbaar ‘fast furniture’-merk dat pronkt met de noemer Deens design, maar intussen in Azië produceert. Ik blijk niet de enige te zijn die wel eens valt voor zo’n quick fix: jaarlijks kopen we in Nederland 90 miljoen kilo aan nieuw zitmeubilair, blijkt uit cijfers van Rijkswaterstaat die onderzoek heeft laten doen naar afvalstromen. 80 miljoen kilo wordt met hetzelfde gemak naar de milieustraat verbannen, waarna het merendeel eindigt in de verbrandingsoven. U begrijpt, dat heeft geen positieve uitwerking op onze CO₂-uitstoot.
Hoe koopt u dan een bank die wél duurzaam is?
Het begrip duurzaamheid heeft vele gezichten. Het minst belastend voor het milieu is tweedehands kopen, stelt Marieke Kamphuis, medeoprichter van interieur- en verbouwplatform The Substitute en de Duurzame Woonbeurs. Zo hoeft er immers niets nieuws te worden geproduceerd. Maar mocht u, net als ik na mijn studententijd, toe zijn aan een frisse bank, kan dat toch ook duurzaam.
Denk bijvoorbeeld aan een bank die met u meegroeit en makkelijk te verhuizen is. Zo tipt Kamphuis het merk A Lott Of Space, dat onlangs een modulaire bank op de markt bracht die lichtgewicht is, makkelijk door een trapgat past en waarvan de afzonderlijke delen in je eentje te tillen zijn. U kunt beginnen met een kleine module, de bank uitbreiden zodra u groter gaat wonen en weer inkrimpen wanneer eventuele kinderen het huis uit zijn, want het merk neemt afgedankte modules weer terug om door te verkopen of te recyclen.
Waar kunt u nog meer op letten?
Allereerst: het land van herkomst. Kies voor productie in eigen land zodat de bank weinig kilometers aflegt en er zo min mogelijk CO₂-uitstoot met het hele proces is gemoeid. Kijk vervolgens naar materiaalgebruik. Mocht de bank na een lange levensduur toch in de milieustraat eindigen: zijn de afzonderlijke materialen dan wel gemakkelijk te demonteren en recyclen?
Zo heb ik zelf nooit stilgestaan bij het feit dat bijna elke bank schuimrubber bevat, gemaakt van aardolie en daarmee een fossiele grondstof. Niet toekomstbestendig, want niet recyclebaar. Daarnaast wasemt het schuimrubber in de eerste maanden van gebruik nog stoffen uit die u liever niet wilt inademen, vertelt Thijs van Bemmel. Voor Van Bemmel en zijn twee compagnons en productontwerpers was dit dé reden om een ‘radicaal duurzame bank’ te ontwikkelen: de bank Kairos heeft een vulling van gerecyclede textielsnippers, herwonnen dons uit Nederlands beddengoed en Nederlands wol-overschot dat is gered van de verbrandingsoven. Daarnaast zijn de materialen niet gelijmd of vernageld, waardoor alle afzonderlijke onderdelen makkelijk te onderhouden, vervangen of repareren zijn.
Maar hoe zit dat dan? Letterlijk.
Zitcomfort is ook wat waard. Jorrit Tol, oprichter van het Nederlandse meubelmerk Nel, maakte een duurzame bank waarbij hij toch, bewust, koos voor koudschuim. Geproduceerd in Nederland, dat wel, en van de hoogste kwaliteit. Want duurzaamheid zit ’m volgens Tol ook in een lange levensduur. Vanuit zijn jarenlange ervaring in de meubelindustrie voorspelt hij bij het gebruik van natuurlijke vulmaterialen na een paar jaar al kuilvorming. Het door hem gekozen Pantera-koudschuim geeft tien jaar garantie tegen kuilvorming, maar in de praktijk is dat zeker dertig jaar, zegt Tol. Esthetisch moet een bank ook duurzaam zijn: je moet er nog decennialang naar willen kijken. Niet alleen het voelen, maar ook het overduidelijk zien van kuilen in de zitting is voor velen vaak al een reden om een bank van de hand te doen.
Marieke Kamphuis heeft nog een laatste handvat voor het maken van duurzame keuzes. Ze bedacht de SUB-meetlat om uw aanschaf langs te leggen. De ‘S’ staat voor ‘save’ ook wel: koesteren wat er al is, door het onderhouden, repareren en herstofferen van uw huidige of een tweedehands meubel. De ‘U’ staat voor ‘use’: lenen of huren. En dan de ‘B’ van ‘buy’, voor als u toch een nieuwe bank wilt kopen: scan dan op lokale productie, natuurlijke en hergebruikte materialen, modulariteit en circulariteit. Aan ons de keuze.
Vier duurzame banken
Van student tot senior
Wie klein wil beginnen kan uit de voeten met A Lott Of Space: de eenvoudig uit te breiden sofa met vrolijk gekleurd onderstel en kussens waarvan de gerecyclede hoezen in de was kunnen. Reparaties zijn makkelijk uit te voeren en onderdelen kunnen eigenhandig worden vervangen met een inbussleutel, circa € 2.219. alottofspace.nl
'Radicaal duurzaam'
De ‘radicaal duurzame’ bank Kairos kunt u naar eigen wens indelen en ombouwen. Alle textiel is gerecycled en ook weer recyclebaar. Het stalen frame is nagenoeg onverwoestbaar en een vlekje kan op deze bank geen kwaad, want de hoezen kunnen in de was, circa € 3.000. kairosfurniture.com
Tot in de puntjes
Populaire plaatmaterialen als mdf en multiplex stoten formaldehydegas uit. De sofa Liv van het merk By Sidde bevat alleen hout en de bekleding is van harmolan: een polymeer dat zonder water wordt geproduceerd. De meubelfabriek draait op zonne-energie, en bank wordt afgeleverd in een stofhoes, € 3.499. bysidde.com
Langdurig zit- en kijkplezier
Bij de in Maastricht geproduceerde bank Alfa van meubelmerk Nel kunt u kiezen uit stof van gerecyclede wollen truien en leer van biologisch gehouden Nederlandse koeien. Alfa is ook esthetisch duurzaam: het ontwerp is tijdloos en blijft door de ronde vormen en het houten frame interessant om naar te kijken, vanaf € 3.500. nel.nl